Dünya çapında takdir gören ve tanınan ünlü yönetmen Abbas Kiyarüstemi sinema dünyasına kazandırdığı perspektif ve sanat anlayışı ile hafızalarda iz bırakmıştır. Bu yazımızda İranlı sanatçının hayatı, sinema dünyasındaki başarıları ve filmleri hakkında konuşacağız.
Abbas Kiyarüstemi hayatı
Tahran’da 22 Haziran 1940 tarihinde dünyaya gelen Abbas Kiarostami hayatı boyunca kısa film, belgesel gibi pek çok farklı alanda çalışarak 40’tan fazla filme imza atmış bir sanatçıdır. 1970 yılında sinema hayatına atılan ünlü yönetmen aynı zamanda fotoğrafçı, şair, çizer, ressam ve grafik tasarımcısı olarak da çalışmıştır.
Kiyarüstemi okuduğu dönemde çalıştı
İran sinemasında 1960’lı yılların sonuna doğru başlayan İran Yeni Dalgası akımı yönetmenleri arasında yer alan Kiyarüstemi, Tahran Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde eğitim aldı. Sanatçı aynı zamanda 1962 – 1966 arasında 150’den fazla reklam çekti; okuduğu dönemde trafik polisi olarak da çalıştı. 1960’lı yılların sonunda ise filmlere jenerik müzikler hazırlamaya ve çocuk kitaplarının çizimlerini yapmaya başladı.
Ülkesini terk etmeyerek İran’da kaldı
Abbas Kiarostami biyografisi incelendiğinde en çok dikkat çeken noktalardan birisi sanatçının İslam Devrimi’nin yaşandığı 1979 yılından sonra ülkesini terk etmeyerek İran’da kalmasıydı. İran’da yaşamanın yönetmen ve milli kimliklerini güçlendirdiğine inanan sanatçı bu süreçte yönetmenlik hayatına devam etmiştir. Ülkesinde kalmakla ilgili olarak ise sanatçı, ağaçların kökünün yerinde olduğu ve başka yere taşınırsa meyve veremeyeceğini söylemiştir. Ülkesini terk etseydi, aynı yerinden edilen bir ağaç gibi meyvesiz olacağını ve sinema başarısını yakalayamayacağını dile getirmiştir.
Abbas Kiyarüstemi sinema hayatı
İran Yeni Dalgası’nın ardından Tahran’daki bir enstitüde film yapımı bölümü kurulmasına yardımcı olan Kiyarüstemi, sinema hayatı boyunca birbirinden farklı özgün yapımlara imza attı. Filmleri arasında intihar, psikolojik sorunları olan ana karakterlerden; kentli – köylü çatışmasına, cinsiyet eşitliği ve gelişimin faydalarına kadar pek çok modern bakış açısı da yer alır.
Sanatçıyla ilgili dikkat çeken bir diğer özelliği de alışagelmiş sinema standartlarına meydan okumasıdır. Örneğin, sanatçı 10 adlı filmini yönetmen Abbas Kiarostami o güne kadar izlenen sinema geleneğine karşı çıkarak yönetmiştir. Yine sanatçı Ugandalı yetimlere destek olmak için Kampala’da ABC Africa isimli belgeseli 10 günde çekmiştir.
Sanatçı hayatı boyunca 40’ı aşkın filmde görev aldığı için filmografisi oldukça geniştir. Sanatçının yönetmenlik yaptığı Abbas Kiarostami filmleri aşağıdaki gibidir:
- Deneyim
- Ekmek ve Sokak
- Muzaffer
- Teneffüs
- Renkler
- Düğün Elbisesi
- Bir Problem İçin İki Çözüm
- Rapor
- Çözüm
- Birinci Olay, İkinci Olay
- Koro Anahtar
- Ev Ödevi
- Hemşeri
- Diş Ağrısı
- Birinci Sınıflar
- Ve Yaşam Sürüyor
- Yakın Plan
- Kirazın Tadı
- Zeytin Ağaçları Altında
- Rüzgar Bizi Sürükleyecek
Abbas Kiarostami ödülleri
Ünlü yönetmen Abbas Kiyarüstemi ödülleri ve uluslararası sinemaya olan katkıları ile uluslararası ağda tanınan ve takdir edilen bir sanatçıdır. Dünya çapında 70 civarında ödül kazanmış çok başarılı bir yönetmendir. Bu ödüllere örnekler vermek gerekirse:
- Federico Fellini Altın Madalyası, UNESCO
- Roberto Rossellini Ödülü
- Altın Aslan, Venedik Film Festivali
- Pier Paolo Pasolini Ödülü
- Cannes Film Festivali, Caméra d’Or Jüri Ödülü
- Altın Palmiye, Cannes Film Festivali
- Akira Kurosawa Ödülü
- Leopard of Honour Ödülü
- Henri-Langlois Ödülü
Abbas Kiarostami nasıl öldü?
Sanatçı mide – bağırsak kanseri teşhisinin ardından İran’da birkaç kez ameliyat edilmiştir. Daha sonra Fransa’da tedavisine devam edilmesine karar verilmiştir. Ancak sanatçı tedavi sürecinden başarıyla çıkamamış ve 4 Temmuz 2006 tarihinde hayata gözlerini yummuştur. Ünlü yönetmen Abbas Kiarostami ölümü sanat camiasının her alanında büyük yankı uyandırmıştır. Sinemaya kazandırdıkları ve özgün karakteri ile sanatçı günümüzde hala oldukça popüler bir sanatçıdır.