Ünlü Türk Sineması ve Yeşilçam sanatçısı Aliye Rona, Trabzon’da yaşayan demiryolcu Ramiz Bey ve Servinaz Hanım’ın kızı olarak, 1921 yılında, şimdilerde Suriye sınırları içinde kalan fakat o yıllarda Osmanlı topraklarına dâhil olan Dera kentinde hayata gözlerini açtı. Sanatçı bir ailenin sanatçı evladı olan Aliye Rona, Avni Dilligil’in kız kardeşidir. Asıl ismi Aliye Dilligil Rona’dır. Babasının mesleği nedeniyle çocukluğu Batum, Hayfa, Samsun, Edirne gibi şehirlerde, yaşadığı yeri sıklıkla değiştirerek geçti.
Eğitimini Beyoğlu Akşam Kız Sanat Okulu’nda aldı. 1930’ların sonlarında oyunculuğa merak saldığını fark ettiğinde ise Kadıköy Halkevi’nde amatör bir şekilde tiyatro oyunculuğu yapmaya başladı. Kendini git gide geliştirip yetenekleriyle sektörde yer etmeye başladığında, Avni Dilligil, Ulvi Uraz ve Arena tiyatrolarında sahneye çıkmaya başladı. Kısa zamanda kitleler tarafından fark edildi ve bu sektörde kendisine önemli bir yer edindi. İzmir Şehir Tiyatrosu’nda birlikte çalışmaya başladığı ve yine orada tanıştığı Zihni Rona ile evlendi.
Aliye Rona’nın filmleri
Sinema oyunculuğu yapmaya 1947 yılında ‘’Kerim’in Çilesi’’ filmiyle başlayan Aliye Rona, Türk sinemasında, çok uzun zaman boyunca karakter rollerinin her zaman aranan ismi oldu. Uzun yıllar dublaj da yaparak sinemaya katkıda bulunmayı sürdüren sanatçı, sinemada genelde, dik başlı, hakkını arayan, çilekeş, direnen, töreci köylü kadını ve anne rollerini başarıyla canlandırdı.
Sanat hayatı yaklaşık 50 yıl süren Aliye Rona, bu uzun yıllar içinde tam 204 filmde rol aldı. 1969 yılında Adana Altın Koza Film Festivali’nde Kuyu filminde oynadığı rol ile “En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu” seçilirken, 1965 yılında Hepimiz Kardeşiz, 1967 yılında Zalimler, 1968 yılında ise Son Gece filmleri ile Antalya Altın Portakal Film Festivali tarafından “En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncu” ödüllerine layık görüldü.
Aliye Rona’nın vefatı
Sanat dolu yaşamının son yıllarında vücudunun sağ tarafından felç geçiren ve tekerlekli sandalyeye mahkûm yaşamak zorunda kalan Aliye Dilligil Rona, Pendik’teki bir huzur evinde ikamet ediyordu. Mevzu bahis bu huzur evinde yaşanan sağlık ve şiddet olayları olduğu daha önce de televizyon haberlerinde gündeme gelmiş ve Aliye Rona burada kötü bir halde görüntülenmiştir. Huzurevi ile ilgili yapılan haberler sırasında muhabirlere ve yakınlarına, yalnızca son isteğinin “Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ı oynamak” olduğunu söylemiştir.29 Ağustos 1996 tarihinde kaldığı huzur evinde beyin kanaması geçirmesi sebebiyle vefat eden sanatçı Karacaahmet Mezarlığı’nda aile kabristanına defnedilmiştir.
Uzun soluklu, yarım asırlık sanat ve oyunculuk hayatında sinemaya çok büyük emek vermiş ve katkıda bulunmuş olan sanatçı, gerek karakter canlandırmaları, gerek seslendirmeleriyle sinema seyircilerinin akıllarında ve gönüllerinde yer etmeyi başarmıştır. Anadolu kadınını en iyi şekilde yansıtmaya çalışan ve yaptığı işe son derece saygı duyarak icra eden Rona, bugün hala ekranlarımıza gelen birçok eşsiz filmde yer alan kıymetli bir oyuncumuzdur.
Aliye Rona’nın oynadığı filmler
Berlin in Berlin (1993)
Kavgamız (1989)
Korkmuyorum (1989)
Yüzünü Şeytan Görsün (1989)
Üçüncü Göz (1988)
Emanet (1988)
Kuruluş / Osmancık (1987)
Azap (1987)
Tapulu Irgat (1987)
Kanlı Su (1986)
Alın Yazım (1986)
Çoban Aşkı (1986)
Gelin Oy (1986)
Güvercinim (1986)
Kara Diken (1986)
Zehirli Çiçek (1986)
Parmak Damgası (1985)
Haram Oldu (1985)
Katiller De Ağlar (1985)
Keriz (1985)
Geçim Otobüsü (1984)
Şabaniye (1984)
Kaşık Düşmanı (1984)
Şıngırdak Şadiye (1982)
Yürek Yarası (1982)
Aşk Pınarı (1981)
Yılanı Öldürseler (1981)
Harman Sonu (1981)
Kan Bağı (1981)
Hamaylı Boynundayım (1981)
Kara Bahtım (1981)