Çalıkuşu, özellikle 40 yaş üstü izleyicilerin hatırlayacağı tek kanallı dönem TRT dizisidir. Yayınlandığı dönemde oldukça ilgi gören Çalıkuşu dizisi, Reşat Nuri Güntekin’in aynı ada sahip romanından uyarlanmıştır. Uyarlama dönemin ünlü rejisörlerinden Osman Fahir Seden tarafından aslında ilk olarak 1966’da sinema için (başrolde Türkan Şoray) yapılırken, yönetmen tarafından 1986’da bir televizyon yapımı olarak yeniden çekim yapılmıştır. Bu çekimin ve projenin en önemli noktalarından birisi ise TRT’nin tarihindeki en önemli Türk televizyon dizilerinden birisi olmasıdır. 1990’lı yılların başında Türki Cumhuriyetlerde de gösterime girmiş ve aynı ilgiyi orada da yakalamıştır. Dizi sadece 20 Nisan 1986 ile 1 Haziran 1986 tarihleri arasında 7 bölüm şeklinde yayınlanmıştır. Günümüze göre çok kısa bir yapım ve yayın hayatı olarak görülecek olsa da dönemi açısından TRT için dev bir prodüksiyon olarak kabul edilmektedir. Çünkü TRT bu yapımı bir iç yapım olarak değil Osman F. Seden aracılığıyla bir dış yapım olarak hazırlatmıştır. Bu dış yapımın hazırlanması açısından da dönemin rakamlarıyla 115 milyon gibi bir maliyeti TRT yönetimi karşılamıştır.
Çalıkuşu dizisinde teknik ayrıntılar
Dönemine göre çok geniş bir prodüksiyon maliyeti ile yayına hazırlanan Çalıkuşu dizisi, birçok farklı teknik detaya sahiptir. Öncelikli olarak dizinin başrolünde Feride karakterini canlandıran Aydan Şener’in güzelliği ve dönemin popüler genç erkek oyuncularından Kenan Kalav’ın Kamuran karakterini canlandırması dizide önemli bir yere sahiptir. Aynı zamanda Sadri Alışık dizide Hayrullah Bey karakterini ve Mine Çayıroğlu ise Munise karakterini canlandırmıştır.
Ana kadronun güçlü bir şekilde kurulmuş olması yanında Osman F. Seden tıpkı sinema yapımında olduğu gibi dizide de 50’nin üzerinde dönemin en ünlü oyuncusunu ve 1500 farklı figüranı bulundurmuştur. Dizi teknik açıdan İstanbul, Bursa, Bolu ve İzmir gibi büyük şehirler başka olmak üzere Geyve, Mudurnu ve Göynük gibi farklı ilçelerde dahil olarak 137 mekanda çekilerek hazırlanmıştır. Çekimler bu kadar detaylı olduğu için sadece çekim aşaması 6 ay gibi bir süre almıştır.
Oyunculuk açısından çok beğenilen bir yere sahip olan Çalıkuşu dizisi dönemi açısından ışıkların kullanımı, kamera teknikleri ve yöntemi ile Türk televizyonculuğuna giderek modern bir çizgi kazandırmıştır. Dizinin müziklerini ise Esin Engin hazırlamış ve en az dizi kadar ilgi görerek bir klasik halini almıştır.
Dizinin 2013 yılında başrollerinde Fahriye Evcen ve Burak Özçivit’in başrollerinde oynadığı yeni bir versiyonu Kanal D’de yayınlansa da beklenen ratingleri alamadığı için fazla uzun ömürlü olmamıştır.
Çalıkuşu dizisinin konusu
Dizide, teyzesinin oğlu Kamuran’a aşık olan fakat onun başka biriyle olan ilişkisini öğrenerek evden kaçıp Anadolu’nün ücra bir kasabasında öğretmenlik yapan Feride’nin hikayesi ve dönemindeki toplumsal koşullar anlatılır. Yatılı bir Fransız okulundan mezun olan Feride, arkadaşları tarafından “Çalıkuşu” olarak isimlendirilir.
Görev yaptığı yerde Hayrullah beyle tanışır. Aralarında baba kız ilişkisi olan fakat söylentiler yüzünden Hayrullah beyle evlenmek zorunda kalır. Feride’nin yazdığı günlükler Hayrullah beyin eline geçince Feride’nin hala Kamuran’ı sevdiğini anlar ve onları kavuşturmak için uğraşır.