Çocuklarda televizyon bağımlılığı, özellikle son yıllarda oldukça yüksek oranlara ve sürelere çıkmıştır. Bunda, televizyon sektörünü yönetenlerin daha fazla kanal ve daha fazla etkileyici içerik ortaya çıkarmaları büyük etki gösterse de, kötü ebeveyn stratejileri de bir o kadar etkilidir. Biz de burada ikincisinden bahsedeceğiz. Yani ebeveynlerin bu durumu gayet normal karşılamalarından ve bunu bir sorunun kaynağı olarak görmek yerine çocuğun susturulmasında kullanılan bir araç olarak görmeleri üzerinde duracağız. Durmak istiyoruz çünkü çocuklarımızı kaybetmek üzereyiz!
Çocuklarda Televizyon Bağımlılığının Nedenleri Neler?
Öncelikle teşhisi doğru koymak gerekiyor. Çocuklarda televizyon bağımlılığı neden var? Neden çocuklar artık diledikleri saatte hem de kumandanın kontrolünü ellerine alacak kadar şımartılıyor? Neden artık boylarını aşan kanalları ve içerikleri takip ediyorlar?
Elbette bunun en büyük nedenlerinden biri, gerçek manada bu sektörün bir hayli gelişim kaydetmesi gösterilebilir. Zira, günden güne artan kanallar ve bu kanalların artık part-time program yerine neredeyse gecenin her saatine canlı yayın koyarak sabahlara kadar full-time çalışmaları, artık televizyonun daha fazla cezbedici olmasını sağlıyor. Artık her kanal, kendi izleyici grubunu oluşturmuş durumda. Haliyle de, izleyicilerinin neyi talep ettikleri konusunda bir hayli profesyonel hale geldiler. Her gün bir dizi, bir film, ana haber, tartışma programları, yeşilçam, komedi, çizgi film… Artık düzenli olarak kendine bağlayacakları yolları bulmuş durumdalar.
Daha önceleri, kanallar ancak haftanın belirli günlerinde ve en çok izlenen dizileri gösterime koyuyorlardı. Ancak özellikle reklam sektörünün haddini aşan bir pastaya hükmetmesinden dolayı, diziler daha fazla ve diğer programlar daha yaygın olarak sunulmaya başlandı. Haliyle de izleyenler için artık günlük bir uğraşı haline geldi. Herkes, hangi gün neyi izleyip izlemeyeceği konusunda net bir fikre sahip. Herkesin bir filmi, bir dizisi, bir belgeseli, bir çizgi filmi oluveriyor. Sorun var mı bunda? Yetişkinler bunu kendi hayat çerçevelerinde değerlendirebilirler ve belki de gayet normal bir şey olarak görebilirler. Ancak!!! Durum çocuklar için aynı şekilde olmalıdır.
Çocuklar, erişkinlerden farklı olarak iradelerinde ciddi zayıflık ve zaaflık hissederler. Onlar için nefisle veya akılla mücadele gibi bir durum söz konusu değildir. Bu yüzden onlar, sadece istedikleri şeyi yapmaya çalışır. İşte tam da burada ebeveynlere çok büyük rol düşüyor.
Kontrol Ebeveynlerde Olmalı
Ebeveynler olarak kontrolü ele geçirmeniz gerekiyor. Telefon, bilgisayar ve televizyon için ayrı ayrı saat vermek yerine, bunları toplamda bir “sosyal aktivite” olarak göstererek onları seçim yapmak zorunda bırakın. Çocuklar, hem televizyon izlemek, hem bilgisayar oynamak hem de telefonlar sörf yapmak için ayrı ayrı zamanlara sahip olmamalı. Tüm bunların birlikte harcanacağı ve gerekirse kendi kendilerine bu iradeyi ortaya koyacak toplam belirli saatleri olmalı.
Günde 3 saat vermek ve bu 3 koca saate her şeyi sığdırmaya çalışmalarını istemek, kontrolün sizde olduğu anlamına gelecektir. Bu da doğal olarak bir süre sonra çocuğun artık daha planlı bir şekilde bunlara dikkat etmesini sağlayacaktır. Belki 3 saatin tamamını televizyona ya da her birine 1’er saat vererek bu 3 saati doldurabilir. Ancak bundan sonrasına dikkat etmeniz gerekir. Özellikle “Bir 5 dakika daha, bir yarım saat daha” gibi ekstra durumlara, bazı istisnai durumlar haricinde asla izin verilmemelidir. Televizyon konusunda özellikle kumandanın kontrolünün ellerine verilmesine ve bu şekilde bir alışkanlık elde etmelerine asla izin verilmemelidir.
Çocuklara Asla Kumanda Kontrolü Vermeyin
Yapılan bir araştırmada, İsviçreli çocukların yarısına kumanda kontrolü verilip, diğer yarısına ise sadece ebeveynlerinin ve büyüklerinin ne izlediyse aynısını izlemeleri noktasında baskı yapılması üzerine bir deney yapılır. Bu deney sonucunda, 1 yıl sonraki gelişimlere bakıldığında, asabilik, kendini beğenmişlik, aşırı derecede “ben” vurgusunu yapan ve tembel olan ilk grup çocuklarının varlığı tespit edilmiştir. Diğer grup, yani kumanda kontrolü elinde olmayan grup ise, ideal, sakin ve çalışkan çocuklar olmuşlardır. Bu da, gösteriyor ki, asla ama asla kumanda kontrolünün çocuklara verilmemesi gerekiyor.
Ağlamaları, sızlamaları, tehdit ve şantajları ne olursa olsun asla bu yola başvurmayın. Bir kez başvurmanız, onların bilinç altlarına yerleşir ve bundan sonra artık hep bu yolları denerler. Bu yüzden kontrol sizde olsun.
Haftalık ve Günlük Programlar ve İzlenecekleri Siz Belirleyin
Çocuğunuzun kişiliğine de hitap edecek programları ve izlenecekleri siz belirleyin. Çocuğunuzun neyi çok sevdiğini iyi analiz ederek eğer sorunlu değilse, onların istekleri doğrultusunda da hareket edebilirsiniz. Ama bunu günlük veya haftalık olarak siz belirleyin. Yani, günde 1 program ve 15 dakika çizgi film veya 1 dizi ve 30 dakika çizgi film gibi… artık bunu siz kendiniz belirleyebilirsiniz.
Kendi İzlediklerinizi Ona Zorla İzlettirmeye Çalışmayın
Yukarıda yapılacakları ve izlenecekleri siz belirleyin derken; çocuklarınızın kişiliğine göre siz belirleyin demek istedik. Aksi takdirde, siz neyi izliyorsanız o da onu izlesin şeklinde anlaşılmamalıdır. Eğer sizin sürekli takip ettiğiniz ve entrikalar ile ya da gözyaşları ile dolu bir dizi varsa, asla bunu çocuklarınıza sırf o 3 saatini doldurmak için izlettirmeyin. Ona zorla istemediği hiçbir programı izlettirmeyin.
Çocuklarınıza sahip çıkın. Ve televizyon alışkanlıklarına ideal yaklaşımlar getirin. Onları televizyonun ve içindekilerin kollarına bırakmayın. Beyinlerini daha doğru şekilde değerlendirmeleri konusunda onlara yardımcı olun. Çünkü onlar sizin geleceğinizdir. Ve ancak sizin sayenizde onlar bilinçlenebilir. Çünkü onlarla en fazla siz aynı alanı paylaşıyorsunuz. Onlara sahip çıkın ve sevginizi belli edin. Öyle bir sevin ki, başka hiç kimsenin sevgisine ihtiyaç duymasınlar. Ne televizyonlara ne de içindekilere…
Konuyla ilgili diğer yazılarımız da ilginizi çekebilir!
Çocuk Suç Haberleri ve Medyaya Düşen Sorumluluklar
İnternet haberciliğinde çocuğa şiddet haberleri nasıl yapılmalı?
TikTok uygulaması ve çocuk mahremiyeti