Özel efektlerdeki en modern tekniklerden birisi “hareket yakalama” (motion capture) tekniğidir ve ilk İskoçya’da kullanılmıştır. Motion Capture askeri alanda kullanıldığı gibi tıp ve eğlence sektöründe de tercih edilmektedir. Mocap önce tıbbi bir alet olarak MS olan hastalarda kullanıldı. Doktorlar ameliyattan hemen sonra hastaların bacaklarına işaretler koyar ve böylece dizin açılarını ve o kişinin diz şeklini ölçerlerdi.
Motion capture, motion tracking, mocap veya Türkçesiyle hareket yakalama, daha gerçekçi bir 3 boyutlu modelleme için insan, hayvan veya bitkilerin üzerine hareket sırasında kayıt yapabilme özelliğine sahip cihazların yaptıkları kaydı dijital ortama aktarması işi olarak tanımlanmaktadır.
2000 yılında çekilen “Sinbad: Beyond the Veil of Mists” filmi motion capture tekniğinin ağırlıklı olarak kullanıldığı ilk filmlerden biridir. Türkiye’de ise Esin Orhan’ın yönettiği 2011 tarihli Allah’ın Sadık Kulu adlı film mocap tekniği ile yapılmış ilk uzun metraj 3D animasyon olma unvanını taşımaktadır. Mocap için en başarılı uygulama olarak Avatar filmi kabul edilir. Sadece 37 aktörün rol aldığı filmdeki binlerce figüran ve diğer aktörler de bilgisayar efektleri ile oluşturulmuştur.
Motion Capture avantajları
Hareket yakalama tekniğinin en önemli avantajlarından birisi de yıldız oyuncu kullanmama kolaylığıdır. Böylece maliyetler de aşağı çekilmiş olmaktadır.
Mocap tekniğinde oyuncu bu iş için özel olarak üretilen tayt benzeri bir kostüm giyerek, işaretleyiciler gerekli hareket noktalarına yapıştırılır. Hareketler, vücutta eklemlere veya yakınına yerleştirilen sensörler sayesinde algılanır. Hareket sırasında ortaya çıkan açılar kaydedilerek buna göre dijital bindirmeler gerçekleştirilir. Bu teknik için kullanılan yazılım ise açıları, hızları ve itici güçleri kaydederek hareketin dijital görüntüsünü ortaya çıkarır. Autodesk, Maya, 3D Max gibi programlarla görselleştirilen animasyon, elde edilen verilerin üzerine yerleştirilir.
Sadece vücut hareketleri değil, yüz mimikleri de yakalanmaktadır. Yüz için de çok küçük imleyiciler kullanılır. Bütün bunları animasyon ile yapmak çok zordur. Çünkü animasyon ile kişilerin hareketleri ve mimikleri bu kadar gerçekçi yapmak neredeyse imkansızdır. Mocap animasyonun bir adımıdır. İşleri kolaylaştırmaktadır. Mocap kameraları görüntü kaydı yapmaz. Oluşan hareketleri veri haline getirirler. Bu sayede daha gerçekçi animasyonlar oluşturulur. Bilgisayarlarda oldukça zaman alan hareket animasyonları çok kısa bir sürede gerçekleştirilebilir.
Mocap da ayrıca hayvan hareketleri de simüle edilebilir. Gerçek hayvanların eğitiminin çok zor olması aynı zamanda tehlikeli olması nedeniyle oyuncular hayvan hareketlerini gerçekleştirmekte daha sonra bilgisayar ortamında bu görüntülere istenen hayvanın bindirmesi yapılmaktadır. Bunun en iyi örneklerinden birisi de yakın tarihli Maymunlar Cehennemi ve Diriliş (The Revenant) filmidir. Özellikle bu filmdeki ayı sahnesi uzun süre hafızalarda yer etmiştir.
Motion Capture yöntemleri
Hareket yakalama sistemi; optik, manyetik ve mekanik olmak üzere üçe ayrılır. Her türlü kullanım için bir mocap teknolojisi yoktur. Günümüzde en çok kullanılan ise optik yöntemdir. Burada oyuncunun vücuduna LED yerleştirilerek işaretleme yapılır ve özel kamera sistemi ile çekim yapılır. Ledlerden yansıyan ışık özel kameralar ile alınarak bilgi oluşturulur. Yüz çekimi için (facial mocap) 2-3 kamera yeterli olurken tüm gövde hareket yakalama (full body mocap) için çok daha fazla kamera gerekir. Çok kamera kullanıldığında, vücut üzerinde görülmeyen alan kalmayacak, böylece algılanan işaretleyicilerden elde edilen veriler çok sağlıklı olarak bilgisayar ortamına aktarılabilecektir. Motion Analysis ve Vicon firmaları optik sistem üreten en büyük firmalardır (motionanalysis.com ve vicon.com)
Özel efektlerle ilgili başka bir yazımız da ilginizi çekebilir:
Bir zamanlar popülerdi: Arkadan gösterim (rear projeksiyon) efekti