Evimizin başköşesindeki yerini koruyan televizyon tarihi boyunca pek çok kez değişmiş; yeniliklerle günümüzdeki LCD, smart, LED, plazma gibi teknolojik cihazlara evrilmiştir. Bugün yazımızda televizyonun kısa tarihi, televizyonun nasıl icat edildiği ve nasıl değişimlerden geçtiği, ülkemizde televizyonun tarihi gibi konulara değineceğiz.
Televizyonun icadı
Televizyon kelimesini etimolojik açıdan ele alacak olursa kelime Latince visio (görmek) ve Yunanca uzak (telos) kelimelerinin birleşimi ile oluşmaktadır. Geçmişte pek çok kişi hareketli görüntüleri uzak yerlere göndermek için çalışmalar yürütmüş olsa da; televizyon mucidi olarak önem arz eden üç isim vardır: John Logie Baird, Philo T. Farnsworth ve Vladimir Zworkin.
İlk mekanik televizyonlardan biri, spiral bir düzende düzenlenmiş deliklere sahip dönen bir disk kullandı. Bu cihaz iki mucit tarafından bağımsız olarak oluşturuldu: İskoç mucit John Logie Baird ve Amerikalı mucit Charles Francis Jenkins. Her iki cihaz da 1920’lerin başında icat edildi. Bunlardan önce de Alman mucit Paul Gottlieb Nipkow ilk mekanik televizyonu geliştirmişti. Bu cihaz, dönen bir metal disk kullanarak kablolar aracılığıyla görüntü gönderdi. Ancak Nipkow, cihazı televizyon olarak adlandırmak yerine “elektrikli teleskop” olarak adlandırdı. Cihaz 18 satır çözünürlüğe sahipti.
Televizyon mucitleri
Bu isimlerden ilki John Logie Baird, pek çok parça ve çarktan oluşan ilk mekanik televizyonu 1925 yılında Birleşik Krallık’ın Hasting kasabasında icat etti. Bu icadında Alman mühendis Paul Nipkow’un icadı olan delikli bir disk kullandı. Bu televizyon her ne kadar merak uyandırıcı olsa da, görüntü bulanık ve titrek olduğundan Televisor adı verilen bu icat ancak bin adet satılabilen bir cihazdı. Daha sonra görüntülerin ekranda görüntülenmesini sağlayan katot ışınlı tüple televizyon icadını Vladimir Zworykin gerçekleştirdi.
Televizyonun evlerde yer alması
Dünyanın ilk televizyon istasyonları ilk olarak 1920’lerin sonlarında ve 1930’ların başlarında Amerika’da görünmeye başladı. Yine 1930 yıllarının başında televizyon diğer elektronik eşyalar gibi üretilip satılmaya başlamıştır. Geniş kitlelere hitap etmeye başlayan televizyon imalatı ile birlikte zamanla pek çok kişinin evinin baş tacı oldu. Örneğin Almanya’da 1936 yılında pek çok kişi Berlin Yaz Olimpiyatları’nı evinden izlemiştir.
Geçmişte televizyon siyah beyaz görüntü veriyordu
Başlangıçta televizyonun icadı oldukça basit ve mekanik parçalarla sağlandığından siyah – beyaz görüntü elde edilebiliyordu. Daha sonra fosfor tabakası ile görüntülerin renkli hale gelmesi sağlandı. Tarih olarak 1940’larda renkli televizyon çalışmaları hız kazanmış olup ilk renkli televizyonun satışı 1950’lerde başlamıştır.
Eskiden televizyona uzaktan bakıldığında görüntü netleşiyordu
Önceden televizyona uzaktan bakıldığında görüntüler netleşiyordu; bunun nedeni ekranın küçük karelerden yani piksellerden oluşuyor olmasıydı. Aslında televizyon ismi de bu nedenle uzak görüş anlamına geliyordu; çünkü ancak uzaktan bakıldığında görüntü algılanabiliyordu. Günümüzde ise yeni nesil elektronik sistemlerle çok daha net ve parlak görüntüler elde edilebiliyor; üç boyutlu filmlerin izlenmesinden akıllı cihazlarla bağlantıya kadar televizyonlar pek çok özellik sunuyor.
İlk televizyon yayını
Televizyonun icadının ardından televizyon yayını deneme amaçlı olarak gerçekleştirilmiştir. Ancak ilk yüksek çözünürlüklü ve düzenli televizyon yayınları BBC (Britanya Yayın Şirketi) tarafından 1936 yılında gerçekleştirilmiştir. I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla televizyon istasyonları bir süre yayına kapatılsa da, daha sonra çok daha güçlü bir araç olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Ülkemizdeki ilk televizyon yayını
Ülkemizdeki ilk televizyon yayını 1952’de İTÜ tarafından gerçekleştirilmiş olup bu teknoloji ile yüksek frekans tekniği bilim dalında eğitim gören öğrencilere uygulamalı eğitim verilmiştir. Zamanla üniversite dışında da kullanılmaya başlayan ilk televizyon yayını Türkiye canlı yayını da aynı şekilde İTÜ TV tarafından 1961 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu yayının konusu ise 12 Kasım 1961 tarihindeki Sovyetler Birliği – Türkiye futbol maçını izleyicilere aktarmaktı.
TRT İle Türk televizyon tarihine yeni bir yön verildi
TRT Yasası’nın yürürlüğe girmesi ile İTÜ TV’nin görevi sona ererek bu görevi TRT üstlenmiştir. TRT’nin görevi üstlenmesinin ardından ilk deneme yayını Mali Tali Öngören’in açılış konusu ile başlamış ve haftada 3 gün 3’er saat deneme yayınları ile devam etmiştir. Daha sonra 1970’de İzmir Televizyonu ve 1971 yılında İstanbul Televizyonu Türkiye televizyon yayını hayatına atılmıştır. O dönemin önemli olaylarından olan Ay’a ayak basma anı ve Zeki Müren’in konserleri de televizyon ekranlarından izleyicilere aktarılmıştır.